Meme kanseri, kadınların en sık yaşadığı bilinen kansertürlerinden biridir. Tüm dünyada ve ülkemizde, son zamanlarda oldukça yaygınlık göstermeye başlayan meme kanseri; kadınlar için fiziksel ve psikolojik etkiler barındırmaktadır. Bu yazıda; sık rastlanmasına rağmen erken teşhis ve tedavisi oldukça önem taşıyan meme kanseri, yaygınlığı, risk faktörleri, bıraktığı psikolojik ve fiziksel etkileri, tedavi ve tedavi sonrası süreci incelenecektir.
Meme Kanseri ve Risk Faktörleri
Meme kanseri, kadınlarda görülen kanser çeşitlerinin%30’unu oluşturur ve kadınlarda en sık görülen kanser türü olarak öne çıkar. Meme kanserinin görülme yaşı son yıllarda oldukça düşmüştür ve her 4 kadından 1’i meme kanserinden muztariptir. Meme kanseri, bireylerin hayatını tehdit eden ciddi bir hastalıktır. Dolayısıyla meme kanserinin risk faktörlerinin ve belirtilerinin farkında olmak oldukça önemlidir [1,2].
Meme kanserini yordayan, kontrol edilebilen ve kontrol edilemeyen oldukça fazla risk faktörü bulunmaktadır. Bu faktörlerden bazıları; yaş, kadın cinsiyeti, dens meme yapısı, ailede meme kanseri geçmişi, gen mutasyonları, alkol ve sigara tüketimi, menopoz sonrası obezite olarak öne çıkmaktadır. Risk faktörlerinin fazla olması sebebiyle Türkiye’de, her 8 kadından 1’i meme kanseri hastalığına yakalanma riski taşımaktadır. Bu risklerin farkında olmak ve kanser taraması yaptırmak, meme kanserinin erken teşhis edilmesine olanak sağlayarak tedavi sürecini kolaylaştırabilir [2].
Meme Kanseri Taraması ve Tedavi Yöntemleri
Kanser taramasında amaçlanan, nüfusun %70’inin taranmasıdır. Hedeflenen kitle 40-69 yaş aralığındaki kadınlardır ve bu doğrultuda 2 yılda 1 kez mamografi çekilmesi gerekmektedir. Kadınlarda meme kanserinin taranması amacıyla; ayda 1 kez kendi kendine muayene, yılda 1 kez klinik muayene ve 2 yılda 1 kez mamografi işlemleri uygulanmaktadır [2].
Meme kanserinin tedavi çeşitleri, kanserin evresine ve hastanın durumuna göre farklılık gösterebilmektedir. Başlıca tedavi yöntemleri; kemoterapi, radyoterapi, kök hücre tedavisi, hormonal tedaviler, cerrahi tedaviler, biyolojik tedaviler, immünoterapi, kanser aşıları, gen terapileri gibi çeşitli yöntemlerdir. Ayrıca bu tedavi yöntemlerine ek olarak yeni alternatif tedavi çeşitleri de geliştirilmektedir [3].
Meme Kanserinin Psikolojik Boyutu
Meme kanseri süreci çok yoğun ve stresli bir dönemdir. Aynı zamanda, kişinin iyi oluştan yoksunluk süresinin en uzun olduğu kanser türüdür. Özellikle meme kanserine yakalanan kadınların beden imajına yönelik düşünceleri zarar görmektedir. Kanser hastaları; inkâr, öfke, uyum, depresyon ve kabullenme olarak çeşitli uyum dönemleri yaşar. Bu dönemler evrensel olsa da her hastanın başa çıkma mekanizması farklılık göstermektedir. Meme kanseri görmüşve iyileşme olasılığı yüksek olan bireyler, meme kanserine karşı olumlu baş etme stratejileri geliştirebilirler. Meme kanserine yönelik olumsuz bakış açısı ve düşük psikolojik sağlamlılık, hastaların şikayetlerini artırmaktadır. Bu sebeple toplumsal destek ve psikolojik dayanıklılık, meme kanseriyle baş etmede önemli rol oynamaktadır [4].
Sonuç
Meme kanseri, ülkemizde çok önemli bir halk sorunudur. Meme kanseri tedavisinde erken teşhis oldukça fazla önem taşımaktadır. Günümüzde artan tedavi yaklaşımlarıyla birlikte hastaların ölüm oranları azalmıştır. Bununla birlikte psikolojik sağlamlılık ve sosyal destek, hastalığı atlatmada en önemli faktörlerdendir. Kadınların meme kanseri hakkında farkındalığı artırılmalı, erken teşhisin hayat kurtardığı unutulmamalıdır.
KAYNAKÇA
[1]: Yastıbaş, C., & Yılmaz, İ. G. Meme Kanseri ve Travma Sonrası Gelişim: Sistematik Derleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(3), 490-510.
[2]: Köksal, N. G. (2022). MEME KANSERİNDE TARAMA VE ERKEN TANI. Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 50-56.
[3]: Sert, P. İ., & Küçükkılınç, Z. T. T. (2022). Meme Kanseri Tedavisindeki Güncel Yaklaşımlar. Hacettepe UniversityJournal of the Faculty of Pharmacy, 42(1), 46-59.
[4]: Balcı, H., & Şener, Ş. B. (2022). Meme Kanseri Cerrahisi Geçiren Kadınlarda Psikolojik Dayanıklılık. Akdeniz Tıp Dergisi, 8(3), 347-353.
Denetmen: Raziye DEMİR
