Adım Adım Tüp Bebek Tedavisi

Günümüzde birçok çift spesifik nedenlerden ötürü çocuk sahibi olamıyor. Bu duruma çözüm olarak geliştirilen tüp bebek tedavisi, artık doğal yollardan çocuk sahibi olamayacaklarına inanan çiftlere başarı oranı az da olsa bir umut sağlıyor. Bu yöntem ilk olarak 1973 yılında denenmesine rağmen sadece yumurtanın vücut dışında döllenmesi başarılı bir şekilde sonuçlanmışken, 1978 yılında dünyaya gelen Louise Brown adlı bebek bu tedavinin ilk çocuğu olmuştur. Ülkemize 1988 yılında resmi olarak tüp bebek tedavisi adı altında çalışmalar yürütülmeye başlanmıştır1.

Tüp bebek tedavisinin diğer adı In Vitro Fertilizasyon (IVF) olarak da bilinmektedir. Burada in vitro fertilizasyon “tüpte döllenme” manasına gelmektedir. IVF tedavisine başlamak için önce bir dizi prosedürün izlenmesi gerekmektedir. Bu prosedürlerin çiftlerin evli olması, çiftin 25 yaşını doldurmuş olması, kadının 40 erkeğin ise 50 yaşını doldurmamış olması gibi birçok kriterleri vardır. Bu kriterleri sağlayıp çocuk sahibi olamayan bireylerde ilk olarak bakılan şey korunmasız ilişkiye rağmen bir yıl boyunca hamile kalınamaması koşuludur2.

Görsel: Tüp bebek tedavisi.

IVF Tedavisinin başarısı

IVF tedavisinin ortalama genel başarı oranı %30 olarak söylenebilir. Motil spermin ayrıştırılma metotlarının döllenmeye ve gebelik oranına katkısı üzerine yapılan deneyde Swim-up ve Percoll Gradient (PGC) metotları kullanılmış ve bunun gebelik başarı oranlarına bakınca PGC için %33.3, S-up metodu için %21.1 olarak belirlenmiştir. Genel olarak bakıldığında gebelik başarı oranı birçok etkenden sadece biridir. Tedavinin tamamının titizlik içerisinde yürütülememesi gebelik başarı oranını azaltıcı şekilde etki gösterdiği de kanıtlanmıştır3.

Tüp Bebek Tedavisi Adımları

Her şeyden önce tedavinin uygulanacağı çiftin bilgilendirilmesi kadının ve erkeğin olaylar üzerindeki birtakım olgulara sahip olup genel tabloya hâkim olması sağlanır.

Hormon Uyarımı

Normal ve sağlıklı özellik gösteren dişi bireyin hiçbir ilaç etkisi altında olmadan yumurta üretimi ayda bir tane olacak şekilde gerçekleşir ama bu durum tedavinin işine gelmediği için oluşan yumurtaları arttırmaya ve yumurtaların folikül içerisindeki gelişimi destekleyecek şekilde ilaç tedavisine başlanır. Bu ilaçlar kasa uygulanan iğnelerdir ve bazısı alt karın bölgesinden enjekte edilir. Bu süreç yaklaşık olarak 10-12 gün sürmektedir4.

Yumurtaların Toplanması

Bu prosedür son ilaç alımından 36 saat sonra gerçekleştirilir. Burada asıl amaç elde edilen olgunlaşmış yumurtaların dişi üreme sistemi dışarısına alınarak doğal yollardan yumurta kanalında gerçekleşmesi beklenen döllenmenin vücut dışında yapılabilmesini sağlayacak kadın üreme hücrelerine ulaşmak. Bu işlem anestezi altında gerçekleştirilir ve işlem ultrasonografi aletine bağlı iğne ile gerçekleşir. Burada ultrason dalgaları kullanarak folikül patlatılır ve yumurta hücreleri iğne yardımıyla alınır4.

Spermlerin Alınması ve Döllenme

Bu kısımda yumurta hücresine erişimi sağlanan laboratuvar ekibi yapay döllenmeyi sağlamak için babanın spermine ihtiyaç duymaktadır. Döllenme işlemi yumurtaların ve spermlerin toplanmasıyla aynı gün içerisinde gerçekleşir burada döllenme aşamasında iki tutum izlenir. İlki babanın sperm kalitesinin düşük olma durumunda dölleme işlemi mikroenjeksiyon yöntemi kullanarak sperm hücresi direkt yumurta içerisine enjekte edilir ya da sperm kalitesi iyi ise yumurta ve sperm hücreleri bir petri kabına alınarak doğal döllenme beklenir ve embriyo oluşumu sağlanır5.

Rahme Embriyonun Yerleştirilmesi

Sağlıklı bir şekilde döllenmiş yumurta hücresinin embriyo halini almasıyla embriyo rahme yerleştirilir. Ancak burada asıl konu rahme yerleştirilecek ve rahim duvarına tutunması beklenen embriyonun düşme ihtimali ve izlenen bu sürecin başarı oranını arttırmak için iki adet embriyonun rahme yerleştirilmesidir. Buradaki ihtimaller o çiftin iki embriyonun da tutunmasıyla beraber ikiz çocuklarının olması ya da tekinin düşüp dünyaya tek bir çocuk gelmesidir. Ne kadar akla getirilmek istenmese de başarı oranına müteakiben iki embriyonun tutunamaması, tedavinin başarısız olması olasılığı vardır. Burada bilimin sunduğu diğer çözüm ise döllenme ile oluşan embriyoların fazlasının dondurularak saklanan embriyonun; başarısız bir tüp bebek tedavisinden sonra baştan yeni bir prosedüre başlamadan çözdürülerek anne rahmine tekrardan koyulması söz konusudur5.

Rahme yerleştirme işleminin de bitmesiyle beraber 2 hafta sonra yapılan gebelik testinde çıkan sonuca göre işlemin başarılı bir şekilde gerçekleşip gerçekleşmediği anlaşılır.

Başarılı gebe kalma operasyonu olarak yürütülen tüp bebek tedavisi zaman ilerledikçe gelişen teknoloji ve edinilen yeni bilgiler doğrultusunda çiftlerin bebek hayallerine kavuşmasına güzel bir tedavi yöntemidir.

Kaynaklar:

  1. Tavmergenivf (2021), Türkiye’de İlk Tüp Bebek, Alınma Tarihi: 13.07.2022 https://tavmergenivf.com/turkiyede-ilk-tup-bebek/
  2. Von Wiebke Hollersen, (2015), Mit jedem IVF-Versuch erhöht sich die Baby-Chance, Alınma Tarihi: 14.07.2022 https://www.welt.de/gesundheit/article150325750/Mit-jedem-IVF-versucherhoeht-sich-die-Baby-Change.html
  3. Van Der Zwalmen, (1991), Sperm morphology and IVF pregnancy rate: comparison between Percoll gradient centrifugation and swim-up procedures, Alınma Tarihi: 15.07.2022 https://academic.oup.com/humrep/article-abstract/6/4/581/639917
  4. Acıbadem Hastanesi (2020), Tüp Bebek Tedavisi, Alınma tarihi: 17.07.2022 https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/tup-bebek-tedavisi/#adim-adim-tup-bebek-tedavisi
  5. uk (2021), IVF, Alınma tarihi: 17.07.2022 https://www.nhs.uk/conditions/ivf/#:~:text=In%20vitro%20fertilisation%20(IVF)%20is,womb%20to%20grow%20and%20develop. 

Görsel Kaynak: https://www.cahitbozyel.com/files/8f53295a73878494e9bc8dd6c3c7104f.jpg7

 Denetleyen: Eda ÇELİK

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir