Akuaponik Nedir?

Akuaponik, doğal bir ekosistemi taklit eden kontrollü bir ekosistemde balık yetiştiriciliği anlamına gelen “aquaculture” ile topraksız ürün yetiştirmek anlamına gelen “hydroponics” kelimelerinin birleşiminden oluşturulmuştur1. Hidroponik sistemleri ile benzerlik gösterir. Ancak arasındaki fark hidroponik sistemlerinde balık yerine mineral besin çözümleri bulunur. Ve düzenli bir şekilde takviye yapmak gerekebilir. Akuaponik sistemlerinde ise böyle bir uygulamaya gerek yoktur. Balıklar sürekli olarak tankların içinde olacağı için doğal olarak dışkılayacaklar ve bitkiler için gerekli besini karşılayacaklardır.

Görsel 1: Akuaponik sistemin şematize edilmiş hali.
Görsel 2: Hidroponik sisteminin şematize edilmiş hali.

Şematize edilmiş görsel üzerinden akuaponik sistemi açıklamak gerekirse: Balık havuzlarının içinde belirli türdeki balıklar yetiştirilir (Kedibalığı, Alabalık, Sazan gibi balık türleri)1. Havuzlarda yetiştirilen balıkların dışkıları dip kısmında birikerek, su dışkı ve bakteri yönünden zenginleşir. Ayrı su havuzlarının içine sadece kökleri suyun içinde kalacak şekilde bitkiler yerleştirilir. Böylece, dışkı ve bakteri yönünden zengin su, su boruları yardımıyla bitki köklerine iletilir. Balık dışkısında bulunan Nitrosamonas cinsi bakteriler, aynı şekilde balık dışkısında bolca bulunan ve suda biriktiği zaman zehirli olabilen amonyağı nitrite dönüştürürler. Daha sonra Nitrobacter cinsi bakteriler, dönüştürülen nitriti, nitrata dönüştürerek bitki köklerinin kullanımına uygun hale getirirler1,2. Böylece bitkiler, nitratı sudan alarak suyu temizlemiş olurlar. Temizlenen su tekrardan su boruları ile balıkların olduğu su havuzuna pompalanır. Aynı zamanda geri pompalanırken havalandırma sistemleri kullanılarak su oksijen bakımından zenginleştirilir. Ve balıklar için oksijen kaynağı ve temiz su sağlanmış olur. Böylece bitkiler ve balıklar arasında mutualist bir ilişki kurulmuş olur1,3.

Akuaponik Sisteminin Sağladığı Avantajlar

Akuaponik sistemi hidroponik sistemine göre verim açısından üstündür. Bunun sebebi akuaponikte doğal gübre, hidroponikte ise ilave mineraller kullanılır. Bu sistem herhangi bir kalıntı bırakmaz ve su tüketimi minimum düzeydedir3. Hidroponik sistemlerinde olduğu gibi ilave bitki besin ve mineralleri eklenmesine gerek yoktur. Bu da akuaponik sistemleri için önemli bir maaliyet azalmasını sağlayabilir. Üretilen balıklar sağlıklı bir şekilde yetiştirilir ve üretim hacmi daha fazladır4. Yetiştirilen bitkiler zararlılara ve hastalıklara karşı büyük bir dirence sahiptir. Çünkü kapalı bir sisteme sahip ve devir-daim olduğu için hastalıkların oluşması zorlaşabilir. Bu sistem sayesinde aynı zaman diliminde optimal kalite ve standartlarda sebze ve balık üretebiliriz1,4. Akuaponik gibi sistemler tarla bitkilerinden %60-90 arası daha az su ile 11 kata kadar daha fazla verim üretebilir2.

Görsel 3: Akuaponik yapılan bitki tarımı.

Sonuç

Akuaponik sistemleri, insanları beslemek için tercih edilebilecek yollardan birisi olabilir. Ancak bu sistemler bazı kısıtlamalara sahiptirler. Örneğin biber, domates, salatalık vb. yeşillikleri yetiştirmek mümkün olsa bile çok yıllık bitkileri: portakal, muz gibi meyveleri yetiştirmek mümkün değildir. Bu yüzden topraklı tarıma ihtiyacımız vardır. Pirinç, buğdaygiller, mısır gibi bitkilerin yetiştirilmesi teorik olarak mümkün bile olsa çok fazla ihtiyacın olması ve maliyetin fazla olması nedeniyle bu gibi ürünler yetiştirilememektedir5.

Kaynaklar:

  1. Aquaponics-nedir-balik-gubresi-ile-bitki-yetistirilebilir-mi. (n.d.). Alınma tarihi: 10/10/2022 https://evrimagaci.org/aquaponics-nedir-balik-gubresi-ile-bitki-yetistirilebilir-mi-10921
  2. The Big Idea: Hydroponics & Aquaponics. (n.d.). Envision- College of Agriculture Magazine at Purdue University. Alınma tarihi 13/10/2020 https://ag.purdue.edu/envision/the-big-idea-hydroponics-aquaponics/
  3. What is Aquaponics? | The Aquaponic Source. (n.d.). The Aquaponic Source. Alınma Tarihi 16/10/2022 https://www.theaquaponicsource.com/what-is-aquaponics/
  4. Aquaponics: nedir, faydaları, önemi ve endüstriyel projeler. (n.d.). De peces. Alınma tarihi 16/10/2022 https://www.depeces.com/tr/acuaponia.html
  5. What Is The Aquaponics System? Definition, Benefits, Weaknesses. (n.d.). Youmatter. https://youmatter.world/en/definition/aquaponics-sustainable-benefits-system/

Görsel Kaynaklar:

  1. The Big Idea: Hydroponics & Aquaponics. (n.d.). Envision- College of Agriculture Magazine at Purdue University. Alınma tarihi 13/10/2020 https://ag.purdue.edu/envision/the-big-idea-hydroponics-aquaponics/
  2. The Big Idea: Hydroponics & Aquaponics. (n.d.). Envision- College of Agriculture Magazine at Purdue University. Alınma tarihi 13/10/2020 https://ag.purdue.edu/envision/the-big-idea-hydroponics-aquaponics/
  3. Aquaponics: nedir, faydaları, önemi ve endüstriyel projeler. (n.d.). De peces. Alınma tarihi 16/10/2022 https://www.depeces.com/tr/acuaponia.html

Denetleyen: Ceren Nur ARICI

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir