Antosiyaninler, antioksidan etkiye sahip ve bitkilerde bulunabilen pigmentlerdir. Flavonoid adı verilen bileşiklerin sınıfına aittirler. Domatesler ise flavonoid antioksidanlarını yükseltmek ve genetik geliştirme için mükemmel bir hedef bitki türüdür. Flavonoidler suda çözünebilen antioksidanlar olabilirken, sıradan domateslerdeki ana antioksidan olan likopen, yağda çözünen bir moleküldür. Bu sebeple her iki antioksidanın da domateste bulunabilmesi için genetik çalışmalar yapılmıştır. Araştırmalar neticesinde her iki antioksidanın da bir diyette bulunması, insan sağlığı açısından hastalıklara karşı korunmada ciddi anlamda fayda sağladıkları kanıtlanmıştır1.


Genetikçiler, çalışmalar neticesinde antosiyanin sentezleyen aslanağzındaki spesifik bir geni domatese aktarmışlardır. Böylece iki transgenin ekspresyonu domates meyvesinin hem kabuğunda hem de etinde mor renk oluşturarak antosiyanin miktarını arttırmışlardır2.
Mor Domatesin Özellikleri
Mor domatesin en önemli özelliklerinden biri antosiyanin seviyesinin normalitenin üzerinde olmasıdır. Vücutta antosiyanin miktarının fazla olması bazı hastalıkları önlemede ve sağlığa faydaları kanıtlanmıştır. Bir araştırmada, kansere duyarlı Trp53 −/− yüksek antosiyaninli domateslerle beslenen fareler, yaşam sürelerinin uzamasını önemli ölçüde sağlamıştır1,2. Bitkisel tıpta da antosiyanin bakımından zengin gıdalar tüketmek; Alzheimer hastalığı, grip, prostat büyümesi, karaciğer yağlanması, yüksek kolesterol vb. gibi hastalıkları önlediği ya da tedavi ettiği düşünülmektedir3. Mor domates, sıradan kırmızı domateslerdeki koku, tat ve lezzete sahiptir. Bu yüzden de mor domates tüketirken herhangi bir değişiklikle karşılaşmak mümkün olmayacaktır4.

Sonuç olarak, mor domatesi USDA, “Bitki haşere riski açısından bakıldığında, bu bitki güvenli bir şekilde yetiştirilebilir ve üremede kullanılabilir” diyerek onaylamıştır5. Mor domates onaylandıktan sonra araştırmalar daha da hız kazanarak yeni gelişmeler meydana gelmiştir ve mor domatesin normal kırmızı domatese göre raf ömrünün iki kata kadar daha fazla olduğu saptanmıştır4.
Yapılan tüm yeni genetik çalışmalar neticesinde olumlu sonuçlar alınsa bile bazı tüketiciler için genetiği değiştirilmiş bir gıdayı tüketmenin faydaları belirsiz. Aslında mor domates üzerinden örnek verecek olursak mor domatesi ya tüketmeyi seçersin ya da tüketmemeyi. Genetiği değiştirilmiş organizma ürünü ile değiştirilmemiş ürün arasındaki fark çok nettir ve tüketiciler içinde olası sağlık yararları da apaçık ortadadır. Gün geçtikçe dünya genelinde genetiği değiştirilmiş gıdalara insanlar ısınmaya başlamıştır. Sürdürülebilirlik, iklim değişikliği, diyete bağlı sağlık ve beslenme gibi toplumlarda birçok sorunlar mevcut. Bu zorluklar neticesinde insanlar biyoteknolojiye sıcak bakması ile biyoteknoloji günümüzde birçok alanda fayda sağlayacaktır1,4.
Kaynaklar:
- Biodiversity and Choice | GMO Purple Tomato. Alınma tarihi: 18.11.2022 Purple Tomato. https://www.bigpurpletomato.com/plant-science
- Enrichment of tomato fruit with health-promoting anthocyanins by expression of select transcription factors- Nature Biotechnology. Alınma tarihi: 22.11.2022 Nature. https://www.nature.com/articles/nbt.1506
- Wong, C. (2011, March 9). What Are Anthocyanins? Alınma tarihi: 25.11.2022 Verywell Health. https://www.verywellhealth.com/the-scoop-on-anthocyanins-89522
- Sottile, Z. (2022, September 17). A new, genetically modified purple tomato may hit the grocery market stands | CNN Business. Alınma tarihi: 09.12.2022 https://edition.cnn.com/2022/09/17/business-food/purple-tomato-gmo-scn-trnd/index.html
- Mohana B. (17 September 2022) Snapdragon genes, anti-cancer properties — purple tomatoes are a superfruit, 14 yrs in the making. Alınma tarihi: 12.12.2022 ThePrint. https://theprint.in/agriculture/snapdragon-genes-anti-cancer-properties-purple-tomatoes-are-a-superfruit-14-yrs-in-the-making/1131077/
Görsel Kaynaklar:
- Biodiversity and Choice | GMO Purple Tomato. (n.d.). Alınma tarihi: 18.11.2022 Purple Tomato. https://www.bigpurpletomato.com/plant-science
- Biodiversity and Choice | GMO Purple Tomato. (n.d.). Alınma tarihi: 18.11.2022 Purple Tomato. https://www.bigpurpletomato.com/plant-science
- Sottile, Z. (2022, September 17). A new, genetically modified purple tomato may hit the grocery market stands | CNN Business. Alınma tarihi: 09.12.2022 https://edition.cnn.com/2022/09/17/business-food/purple-tomato-gmo-scn-trnd/index.html
Denetleyen: Ayşenur DURU