Williams Sendromu (WBS) ya da Williams-Beuren Sendromu (WBS) nadir görülen genetik ve nörogelişimsel bir bozukluktur1. WBS’deki bu nörogelişimsel bozukluk, 7q11.23 kromozomundaki elastin geninin (ELN) mikrodelesyonu (kromozomal parça kaybı) sonucu yaklaşık 26 ila 28 genin silinmesinden meydana gelir. WBS, hafif ya da orta derecede zihinsel yetersizlik, büyüme geriliği, ayırt edici yüz görünümü, mavi veya yeşil gözlü doğan çocukların irislerinde starburst (yıldız patlaması) şeklinin meydana gelmesi, normal ses düzeylerine karşı olağan dışı hassasiyet gösterme (hiperakuzi), ağrılı işitme (odinakuzi), bağ dokusu, endokrinolojik ve renal anomaliler, periyüzü görünümü, supravasküler aort darlığı (SVAS) ve pulmoner kapak darlığı (PS) gibi çeşitli kalp hastalıkları ile birlikte karakterize bir sendromdur 2,3,4.

WBS’nin genetik tanısı, 7. kromozomundaki q11.23 geninin mikrodelesyonu, Floresan In Situ Hibridizasyon (FISH) yöntemi ya da delesyon/duplikasyon testi ile gösterilir. Elastin delesyonunun boyutunu tanımlayan bir başka teşhis testi ise mikroarray analizidir. 7. kromozomdaki q11.23 gen bölgesindeki ELN geni, yapısal protein olan elastini kodlar ve birçok organın bağ dokusunda bulunur. WBS’li bireylerin %96-98’inde silinmiş ELN geni vardır. WBS’li bireylerde görülen doğuştan kalp hastalıkları da elastin proteinin eksikliğine bağlı olarak görülmektedir çünkü elastin proteini, arter duvarındaki elastik liflerinin temel bileşenlerindendir (Şekil 2). WBS’nin görülme sıklığı her 10000 ila 20000 canlı doğumda birdir ve her iki cinsiyeti de eşit olarak etkiler1,2.
Doğumdan sonra bebeklerde sıklıkla gelişme geriliği, supravasküler aort darlığı ve boy kısalığı gözlemlenir. Çocukluk döneminde ise hastalarda bunlara ek olarak orta kulak iltihabı ve görme güçlüğü meydana gelebilir1.
WBS varlığından şüphelenilen hastalarda sendromun varlığının belirlenmesi için yapılan çeşitli testler, görüntülemeler ve diğer laboratuvar teknikleri vardır. Vücut kitle indeksi, tam kan sayımı, kapsamlı metabolik panel, tiroit stimülan hormon (TSH), ekokardiyografi, elektrokardiyografi, işitme ve görme taraması yapılarak WBS’li çocuklar endokrin ve nörogelişimsel anormallikler açısından uzmanlar tarafından izlenmelidir1.

Kardiyovasküler eksiklikler Williams sendromlu hastalarda en yaygın ölüm nedenidir. Yapısal kardiyovasküler anormallikler, WBS’li hastaların yaklaşık %80’inde görülür.5 Supravasküler aort darlığı (SVAS) arterin iç duvarının kalınlaşmasından kaynaklanır ve bunun sonucunda aortun lümeni daralır. WBS’li hastalarda SVAS en yaygın kardiyovasküler anormalliktir ve insidansı yaklaşık %45-75 olduğu bilinmektedir. WBS’de SVAS hızla gelişme potansiyeline sahiptir. WBS’de görülen ikinci yaygın kardiyovasküler anormallik ise pulmoner kapak darlığıdır (PS). PS’nin insidansı WBS’li hastalarda yaşa bağlıdır ve ileri yaşlara göre ilk yaşlarda daha yaygındır4,6.
Genetik danışmanlık, kardiyoloji cerrahisi, psikiyatri uzmanı, beslenme uzmanı ve endokrinoloji, WBS’li çocukların tedavisi için yaşamları boyunca ihtiyaç duyabilecekleri alanlar ve kişilerdir1. WBS’de endokrinolojik durumlar hiperkalsemi (kandaki kalsiyum seviyesinin normalden yüksek olması), hipotiroidi, hiperkalsiüri (idrarda kalsiyum atılımının fazla olması), erken ergenlik durumu, diabetes mellitus (şeker hastalığı) ve obezitedir. Hiperkalseminin yol açtığı bazı durumlar kusma, aşırı huzursuzluk ve kas kramplarıdır. WBS’li çocuklarda hiperkalsemi sıklığı %20-55 oranındadır ve ilk ilk yaşlarda sıklıkla görülmektedir, çoğu durumda tedavi gerektirmediği belirlenmiştir. Hiperkalsemiden dolayı WBS’li çocuklarda multivitaminlerde dahil olmak üzere kalsiyum ve D vitaminlerinden kaçınılmalıdır1,2.
Sonuç olarak, WBS’li bireyler, bağ dokusu anomalileri, supravasküler aort darlığı, pulmoner kapak darlığı, genel kardiyovasküler hastalıklar, endokrinolojik anomaliler, hiperkalsemi, renal anomaliler ve iskelet sistemi anormallikleri bakımından risk altındadırlar. Bu sebeplerden dolayı WBS’li çocukların belirli aralıklarla gözlenmesi ve uygun tedavilerin uygulanması gerekmektedir. Sendroma hangi hastalıkların etki edeceği öncesinde saptanır ve buna göre erken tedavi başlanırsa, hastaların düzenli gözlenmesi sonucu yaşam kalitelerinde artış sağlanacaktır.
Kaynaklar:
- Wilson, M., & Carter, I. B. (2022). Williams syndrome. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.
- GÜRSES, D. (2020). Williams-Beuren Sendromlu Çocukların Klinik ve Ekokardiyografik Değerlendirilmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 14(2), 124-128.
- Pérez, V., Martínez, V., & Diez-Itza, E. (2022). Late phonological development in Williams syndrome. Frontiers in Psychology, 7359.
- Nomura, K., Moronuki, T., Takeuchi, S., Maeda, T., Toda, K., & Kobayashi, T. (2022). Role of Transthoracic Echocardiography in Early Diagnosis of Williams Syndrome in the Neonatal Period. CASE.
- Collins, R. T. (2013). Cardiovascular disease in Williams syndrome. Circulation, 127(21), 2125-2134.
- Merla, G., Brunetti-Pierri, N., Piccolo, P., Micale, L., & Loviglio, M. N. (2012). Supravalvular aortic stenosis: elastin arteriopathy. Circulation: Cardiovascular Genetics, 5(6), 692-696.
Görsel Kaynaklar:
- Collins, R. T. (2013). Cardiovascular disease in Williams syndrome. Circulation, 127(21), 2126, alınma tarihi: 10/12/2022
- Dily Record (2019), Scots boy 4 rare genetic, alınma tarihi: 10/12/2022, https://www.dailyrecord.co.uk/news/scottish-news/scots-boy-4-rare-genetic-19907266
Denetleyen: Ceren Nur ARICI