Yaşam Mars’tan mı Geldi?

Dünya’da yaşamın nasıl ortaya çıktığına dair en kuvvetli teori dört milyar yıl önce tek hücreli canlıların uzun bir süreçten sonra çok hücreli canlılara evrimleşmesi ve diğer tüm canlıların dışarıdan bir müdahale olmaksızın oluşmasıdır1.

Fakat bazı bilim insanları “Panspermia” adı verilen, yaşamın milyarlarca yıl önce Dünya’ya başka bir gezegenden asteroidlerle taşındığı teorisini destekliyor. Son yıllarda NASA’nın “Curiosity” isimli uzay aracındaki bilgilere göre, bu gezegene en yakın aday bir zamanlar ıslak ve kalın bir atmosfere sahip olması sebebiyle Mars’tır. Panspermi teorisini destekleyen bilim insanlarınınbaşında Florida Gainesville’deki Westheimer Bilim ve Teknoloji Enstitüsü profesörü Steven Benner geliyor. Benner’a göre bahsedilen teori, yaşamın Dünya’da ortaya çıktığına dair paradokslara çözüm getiriyor.Bunlardan ilki ‘Katran Paradoksu’ dur; tüm canlıların organik bir maddeden oluşmasına rağmen, bu maddelerin ısı veya ışık şeklinde bir enerjiye maruz kaldığı takdirde yaşam oluşturmak yerine bu maddelerin asfalt, petrol ya da katrana dönüşmesidir. Benner bu konuyla alakalı şunu söylemiştir:“Özellikle molibden ve bor elementlerinin, organik maddelerin katrana dönüşme eğilimini kontrol edebiliyor bu yüzden bunları içeren minerallerin yaşamın başlaması için önemli olduğunu düşünüyoruz’’.Ayrıca molibdenin üç milyar yıl önce oksijence fakir olan Dünya yüzeyinde değil, oksijene bol miktarda sahip olan Mars’ta oksitlenmiş olabileceğini söylüyor.

Görsel: Mars’ın yüzeyi.

İkinci paradoks ise ‘Su Paradoksu’ dur; bilindiği üzere yaşamın üç temel bileşeni vardır. Bunlar RNA, DNA ve proteindir. RNA, minerallerin üzerindeki atomların sınırsız sayıda deneme-yanılma yoluyla zor ve uzun bir işlem sonucu ortaya çıkıyor fakat bunun gerçekleşmesi sırasında mineraller tamamen suyla kaplı olan Dünya’da erimiş olmaları çok büüyk bir olasılıktır.Çünkü bahsedilen işlem için polimerizasyon gereklidir. Bilindiği üzere bu sürede monomerler kimyasal işlemlerle birleşerek polimerleri oluştururlar ve bu tepkimede su molekülleri ortama verilir. Benner: Dünya’nın tamamı okyanusla kaplı olduğu için bunun gerçekleşemeyeceğini ve Mars’ın hem suya hem de kuru kara parçalarına sahip olması ve gereken minerallerin orada bulunmasının daha yüksek olasılıkta olması nedeniyle bu işlemin Mars’ta gerçekleşeceğini söylüyor.California Üniversitesi’nde Biyomoleküler Mühendislik Araştırma Profesörü Dr. David Deamer, hayatın “Mars’tan gelme olasılığına şu an %50 diyebilirim.” diyor fakat Mars’ta karaların volkanik aktivite sonucu oluştuğunu dolayısıyla benzer volkanik aktivitelerin 4 milyar yıl önce Dünya’da da oluşmuş ve deniz seviyesinin üstüne yükselmiş olabileceğini öne sürüyor. Dr. Deamer ve ekibi Dünya’nın 4 milyar yıl öncesine ait yaşam biçimlerinin özelliklerini taşıyan molekül sistemlerini laboratuvar ortamında gerçekleştirme aşamasında2,3.

Bu tartışmaların akabinde hayatın, Dünya’ya nasıl taşındığı sorusu ortaya çıkıyor. 1984 yılında Antarktika’da Allan Tepeleri adlı bölgede bulunan ALH 84001 adı verilen Mars’tan gelen meteroidin üzerinde nanobakterilerin bulunduğu iddia ediliyor. Ayrıca 2009 yılında Johnson Uzay Merkezi’nden Astrobiyoloji Baş Bilimcisi Prof. Dr. David McKay söz konusu meteroidde bulunan polisiklik aromatik hidrokarbonların yüksek çözünürlükte taranması sonucu bazı karasal bakteri türlerinden kaynaklı çöküntülere benzer manyetit kristallere dayanarak Mars’ta bir zamanlar bakteriyel boyutta yaşamın olabileceğini açıklamıştır. Teoriye göre ALH 84001 Mars’tan Dünya’ya 225 milyon kilometre kat ederek düştü. Fakat bunun en büyük sorunlarından biri uzayın ölümcül bir ortam olmasından dolayı bir yaşam formunun herhangi bir asteroidin veya meteoridin üzerinde bu kadar uzun süre hayatta kalmasının çok olası olmamasıdır4,5.

Kimi bilim insanlarına göre ise yaşam ne Dünya’da ne de Mars’ta başladı. Köln Alman Havacılık ve Uzay Merkezi’nde, Halley kuyruklu yıldızının toz parçacıklarından yayılan radyasyona odaklanıldı ve bu parçacıkların radyasyon parmak izinin yüksek sıcaklıklardaki bakterilerinkine karşılık geldiği gözlemlendi. Geçmişte kuyruklu yıldızların Dünya ile çarpıştığı bilindiğinden bu çalışma bakteri sporlarının evrene dağılmış olma olasılığını ortaya çıkarıyor6.

Panspermia’ya karşı gelebilecek en olası teori Occam’ın Usturası kanununa göre, “En basit açıklama büyük olasılıkla doğru olanıdır.”, yaşamın Dünya’da başladığıdır. Fakat bunun kanıtlanması zor olduğu için bilim insanları Panspermia teorisini çürütmeye çalışmaktadırlar7.

  Kaynaklar:

  1. Witting L. Major Life-History Transitions By Deterministic Directional Natural Selection. J Theor Biol. 2003. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14604592/.
  2. O’Callaghan J. Hayat Mars’tan mı Geldi? How It Work.:126-133.
  3. Geochemistry by EA of. We may all be Martians. https://phys.org/news/2013-08-martians-theory-life-mars.html.
  4. ALH84001. Science (80- ). https://science.sciencemag.org/content/273/5277/924.
  5. “NASA – The ALH84001 Meteorite.” https://www2.jpl.nasa.gov/snc/alh.html.
  6. Joshi SS. Origin Of Life: The Panspermia Theory | Helix Magazine. Northwest Univ. 2008. https://helix.northwestern.edu/article/origin-life-panspermia-theory.
  7. Gibbs P. “What is Occam’s Razor?” math.ucr.edu. 1996. https://math.ucr.edu/home/baez/physics/General/occam.html.

Görsel Kaynak: Phys.Org

Denetleyen: Eylül ASLAN

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir